Ανησυχίες για το μεθάνιο στον ΧΥΤΑ Λάρισας

κατά τη σταθεροποίηση του χώρου ταφής των αποβλήτων.
Κι αυτό γιατί, όπως αναφέρουν στην «Ε» μέλη του Δ.Σ. του ΦΟΔΣΑ, «ο απαρχαιωμένος εξοπλισμός του Φορέα δεν εγγυάται τη σωστή δέσμευση του μεθανίου, που παράγεται από τα απορρίμματα μέσω της θερμικής επεξεργασίας και το οποίο εκλύεται στην ατμόσφαιρα. Αυτό εμπεριέχει τον κίνδυνο πέραν της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και το ενδεχόμενο πρόκλησης ενός ατυχήματος (έκρηξη) με ανυπολόγιστες συνέπειες για την ευρύτερη περιοχή».
Για το ενδεχόμενο να υπάρχει μία «βραδυφλεγής βόμβα» στην περιοχή μας, μιας και οι φωτιές σε χώρους απορριμμάτων δεν είναι σπάνιο φαινόμενο, κλήθηκε να απαντήσει στην «Ε» ο πρόεδρος του Φορέα και δήμαρχος Λαρισαίων Απόστολος Καλογιάννης, ο οποίος αφού διευκρίνισε ότι «οι έλεγχοι στη συνολική λειτουργία του ΧΥΤΑ είναι συνεχείς και αυστηροί», έσπευσε να επισημάνει και τα προβλήματα που δημιουργούνται από τη γραφειοκρατία «η οποία δεν επιτρέπει την ολοκλήρωση του διαγωνισμού που θα εκσυγχρονίσει το σύστημα παραγωγής βιοαερίου, από το οποίο παράγεται το μεθάνιο».
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Στον ΧΥΤΑ Λάρισας υπάρχουν τέσσερις κυψέλες διαχείρισης των απορριμμάτων. Από αυτές, οι δύο πρώτες έχουν σφραγιστεί-στεγανοποιηθεί, άρα δεν εκλύουν μεθάνιο. Η 3η κυψέλη παραμένει ανοιχτή, άρα υπάρχει στη βάση των σκουπιδιών, μεθάνιο και ο ΦΟΔΣΑ δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα, με τα απαρχαιωμένα όμως μηχανήματά του και το ελλιπές προσωπικό που διαθέτει, να τη συντηρεί σωστά και να ελέγχει τα φρεάτια διαφυγής στη μονάδα επεξεργασίας στραγγιδίων. Πρόβλημα φαίνεται να υπάρχει και με την 4η κυψέλη, η οποία δεν διαθέτει δίκτυο βιοαερίου (δεν το προέβλεπε η μελέτη). Ο σχεδιασμός προβλέπει την παροχή υπηρεσιών εκμετάλλευσης βιοαερίου για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από τη ΔΕΥΑΛ, ως αντιστάθμισμα για την παραχώρηση περιουσιακών στοιχείων του Δήμου Λαρισαίων στον ΦΟΔΣΑ. Μια τέτοια εξέλιξη θα θέσει σε επαγγελματικά πρότυπα την εκμετάλλευση βιοαερίου, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη δέσμευση του μεθανίου, αλλά και διοξειδίου του άνθρακα.
Σύμφωνα όμως με τον δήμαρχο Λαρισαίων Απόστολο Καλογιάννη «ο σχετικός διαγωνισμός, αν και πραγματοποιήθηκε τον Φεβρουάριο του 2018, εν τούτοις δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμη, λόγω ενστάσεων των ενδιαφερομένων. Κάποια στιγμή όμως θα πρέπει να τελειώσουν αυτές οι εκκρεμότητες για να ξέρουμε αν θα έχουμε ανάδοχο ή αν θα ακυρωθεί ο διαγωνισμός» δηλώνει χαρακτηριστικά και υπενθυμίζει ότι «αυτά τα προβλήματα προϋπήρχαν της θητείας του στην προεδρία του Φορέα».
Με λίγα λόγια, ο ΦΟΔΣΑ δεν δύναται να εκμεταλλευθεί το βιοαέριο από τη διαχείριση των απορριμμάτων, καταβάλλει προσπάθειες για τη δέσμευση του εκλυόμενου στην ατμόσφαιρα μεθανίου και αναμένει την εμπλοκή της ΔΕΥΑΛ, η οποία έχει τα χρήματα και τις δυνατότητες για να μας απαλλάξει από δυσάρεστες σκέψεις….
Η ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΒΙΟΑΕΡΙΟΥ
Πώς όμως σχετίζεται το επικίνδυνο για την ατμόσφαιρα μεθάνιο με τη διαχείριση των απορριμμάτων;
Η βιβλιογραφία αναφέρει τα εξής:
Η αναερόβια χώνευση είναι μια μέθοδος διαχείρισης των απορριμμάτων όπου μαζί με τα βιοδιασπώμενα υλικά και τα μη βιοδιασπώμενα που βρίσκονται στις χωματερές παράγουν μεθάνιο και διοξείδιο του άνθρακα τα οποία εκλύονται στην ατμόσφαιρα χωρίς οποιαδήποτε επεξεργασία. Στόχος αυτής της μεθόδου είναι να παραχθεί ένα αέριο πλούσιο σε μεθάνιο ώστε στη συνέχεια να χρησιμοποιηθεί ως καύσιμο.
Οι βιοχημικές δράσεις που αναπτύσσονται σε κάθε χώρο διάθεσης αποβλήτων, οδηγούν -πέρα από την παραγωγή στραγγισμάτων- και στην παραγωγή βιοαερίου. Η διαδικασία παραγωγής, καθώς και η σύσταση του βιοαερίου, εξαρτάται από πολλές παραμέτρους, γι’ αυτό και καθίσταται δύσκολη η πρόβλεψη του ρυθμού παραγωγής του, της ποσότητας (όγκου) του, καθώς και της σύστασής του. Το μόνο στοιχείο που είναι δεδομένο είναι ότι η ποσότητα και ο ρυθμός παραγωγής του βιοαερίου αυξάνονται, όσο προχωράει η ενηλικίωση του χώρου διάθεσης, και κορυφώνονται κατά την περίοδο λήξης της απόθεσης των απορριμμάτων (20 έτη, ανάλογα με τον προβλεπόμενο χρόνο ζωής του χώρου διάθεσης). Η δε παραγωγή του βιοαερίου συνεχίζεται με μειωμένο ρυθμό για μεγάλο χρονικό διάστημα μετά την ολοκλήρωση του χρόνου ζωής του χώρου απόθεσης.
Το παραγόμενο βιοαέριο χρειάζεται αρκετό καιρό μέχρι να φτάσει να έχει μία σταθερή σύσταση. Τις πρώτες εβδομάδες και μήνες -μετά την ταφή των απορριμμάτων- ο χώρος διάθεσης λειτουργεί κάτω από αερόβιες συνθήκες και παράγεται κυρίως διοξείδιο του άνθρακα. Το αέριο που προκύπτει από το αερόβιο αυτό στάδιο περιέχει, επίσης, οξυγόνο και άζωτο. Όταν ο χώρος περάσει στην αναερόβια φάση αποδόμησης των απορριμμάτων, η ποσότητα του οξυγόνου πλησιάζει σχεδόν στο μηδέν, ενώ το άζωτο τείνει σε πολύ χαμηλό επίπεδο (λιγότερο του 1%). Τα βασικά αέρια, που είναι τα τελικά προϊόντα του αναερόβιου σταδίου, είναι το διοξείδιο του άνθρακα, και κυρίως, το μεθάνιο. Η διαδικασία παραγωγής του μεθανίου αυξάνεται, όσο τα μεθανογενή βακτήρια αντικαθίστανται. Αξίζει να αναφερθεί ότι κατά τη λειτουργία του χώρου διάθεσης συνυπάρχουν όλες οι παραπάνω φάσεις βιοαποδόμησης ως αποτέλεσμα της συνεχούς απόθεσης απορριμμάτων.
Κατά τη σταθεροποίηση του χώρου ταφής, το βιοαέριο αποτελείται κυρίως από μεθάνιο (σε ποσοστό 55-65%) και διοξείδιο του άνθρακα (σε ποσοστό 35-45%). Τα ποσοστά και η παρουσία άλλων συστατικών εξαρτάται άμεσα από το είδος των προς διάθεση αποβλήτων και τις συνθήκες ταφής. Ο ρυθμός παραγωγής και η σύσταση του βιοαερίου εκτιμάται ότι σταθεροποιούνται με την πάροδο 2-3 ετών από την έναρξη λειτουργίας του χώρου. Στο μεταβατικό στάδιο, κατά το οποίο η δράση στον χώρο από αερόβια γίνεται αναερόβια, υπάρχει αυξημένη παρουσία υδρογονοπαραγώγων, ενώ όταν η μεθανογένεση σταθεροποιείται, το υδρογόνο περιορίζεται σε πολύ χαμηλές συγκεντρώσεις.
Γ. Ρούστας