15.7 C
Larissa
Πέμπτη, 28 Μαρτίου, 2024
ΑρχικήΕΙΔΗΣΕΙΣΑΠΟ ΕΛΛΑΔΑΜπορεί η “θαλάσσια βλέννα” στις ακτές του Μαρμαρά να...

Μπορεί η “θαλάσσια βλέννα” στις ακτές του Μαρμαρά να επηρεάσει τις ελληνικές ακτές; – Τι απαντούν καταξιωμένοι επιστήμονες

Τις τελευταίες ημέρες εμφανίζεται ένα φαινόμενο κάλυψης της θάλασσας του Μαρμαρά από ένα είδος άμορφης καφετιάς βλέννας, η οποία προκαλεί και αισθητικό αλλά και σημαντικό οικολογικό πρόβλημα, καθώς περιορίζει την ανταλλαγή οξυγόνου της θάλασσας με την ατμόσφαιρα και προκαλεί “ασφυξία” στο οικοσύστημα.

Τρεις ειδικοί επιστήμονες, από το Τμήμα Ωκεανογραφίας και Θαλασσίων Βιοεπιστημών  του Πανεπιστήμιου Αιγαίου, ο κ. Δρόσος Κουτσούμπας, Καθηγητής Θαλάσσιας Βιολογίας, Πρόεδρος Τμήματος του προαναφερόμενου Τμήματος και ο κ. Βασίλης Ζερβάκης, φυσικός ωκεανογράφος, καθηγητής στο τμήμα Επιστημών της Θάλασσας εξηγούν τι είναι αυτό το φαινόμενο, ποιες συνθήκες ευνοούν την εμφάνισή του, τις επιπτώσεις στο θαλάσσιο οικοσύστημα, αλλά και απαντούν στο ερώτημα εάν κινδυνεύει το θαλάσσιο οικοσύστημα του Αιγαίου. Ότι είναι απίθανο η θαλάσσια βλέννα στον Μαρμαρά να επηρεάσει τις θάλασσες του Αιγαίου είπε μιλώντας στην ΕΡΤ1, ο καθηγητής Ωκεανογραφίας και Θαλασσίων Βιοεπιστημών του Πανεπιστημίου Αιγαίου Γιώργος Τσιρτσής.

O Βασίλης Ζερβάκης

Ερωτηθείς ο κ. Βασίλης Ζερβάκης  για το πόσο νέο είναι το φαινόμενο, απάντησε στην ΕΡΤ Αιγαίου, ότι τέτοια φαινόμενα έχουν καταγραφεί στο παρελθόν, παγκοσμίως αλλά και σε ελληνικές παράκτιες περιοχές. Η άμορφη αυτή βλεννώδης μάζα αποτελείται από συσσωματώματα νεκρών και ζωντανών οργανισμών, αλλά και των απεκκρίσεών τους. Ευνοείται ιδιαίτερα από ασθενή θαλάσσια κυκλοφορία και αυξημένες εισροές θρεπτικών ουσιών στο σύστημα, συχνά ανρθωπογενείς.

Για την εμφάνισή του στη θάλασσα του Μαρμαρά εξήγησε ότι οι ακτές της Προποντίδας δέχονται τα πλούσια σε οργανική ύλη νερά της Μαύρης θάλασσας, αλλά και αυξημένα αστικά απόβλητα από την Κωνσταντινύπολη και υπολείμματα λιπασμάτων από τις ακτές. Επιπλέον, χαρακτηρίζεται από πολύ υψηλή στρωμάτωση. Τα παραπάνω συνιστούν ιδανικές συνθήκες για δημιουργία ανθίσεων τοξικού φυτοπλαγκτού, και κάνουν τη συγκεκριμένη περιοχή πολύ ευαίσθητη στη μεταβλητότητα ανθρωπογενούς παρέμβασης αλλά και κλιματικής μεταβλητότητας.

Επεσήμανε ότι νομοτελειακά ποσότητες της βλέννας θα εμφανιστούν στο Αιγαίο γιατί όπως σημείωσε τα επιφανειακά νερά της Μαύρης θάλασσας καταλήγουν στο Αιγαίο, μεταφέροντας και τις ιδιότητές τους και τις ουσίες και οργανισμούς που τα κατοικούν. Έτσι, νομοτελειακά, ποσότητες της βλέννας αυτής θα εμφανιστούν στο Αιγαίο. Μάλιστα, ήδη από το Φεβρουάριο του 2021 υπάρχουν καταγραφές τέτοιων περιστατικών, με κορύφωση Μάρτιο – Απρίλιο σε παράκτιες περιοχές. Κυρίως επηρεάζονται περιοχές που δέχονται νερά της Μαύρης θάλασσας όπως βγαίνουν από το Στενό των Δαρδανελλίων (Ελλησπόντου), δηλαδή η Σαμοθράκη, οι ανατολικές ακτές της Λήμνου, οι κόλποι των ακτών Θράκης και Μακεδονίας.

Τα αυξημένα οργανικά φορτία που εξαπλώνονται στα θαλάσσια οικοσυστήματα στην περίπτωση εμφάνισης φυτοπλαγκτονικών ανθίσεων, πρόσθεσε ο κ. Δρόσος Κουτσούμπας, έχουν ως αποτέλεσμα να μειώνεται η διαθεσιμότητα των συγκεντρώσεων διαλυμένου Οξυγόνου τόσο στη στήλη του νερού (πελαγική ενότητα) όσο και στον θαλάσσια πυθμένα (βενθική ενότητα) γεγονός που, επαγωγικά, δημιουργεί σοβαρά προβλήματα στα παράκτια κυρίωςθαλάσσια οικοσυστήματα (μείωση πληθυσμών σε ορισμένα είδη πελαγικών και βενθικών θαλάσσιων οργανισμών, μαζικές θανατώσεις, κ.λπ.). Στην περίπτωση που οι φυτοπλαγτονικοί οργανισμοί που είναι υπεύθυνοι για τις φυτοπλαγκτονικές ανθίσεις είναι τοξικοί δημιουργούνται, λόγω της τοξικής δράσης των ουσιών που περιέχουν και άμεσα προβλήματα σε ότι αφορά την ποικιλότητα των θαλάσσιων βιοκοινοτήτων καθώς πολλοί ευαίσθητοι οργανισμοί εξαφανίζονται ή εμφανίζουν μεγάλες θνησιμότητες.

Αναφερόμενος εάν θα πρέπει και πότε να μας ανησυχήσει αυτό το φαινόμενο ο κ. Βασίλης Ζερβάκης, είπε ότι η απλή εμφάνισή τέτοιων περιστατικών κάλυψης παράκτιων περιοχών σε μικρές περιοχές και για σύντομο διάστημα δε θα πρέπει να μας ανησυχεί ιδιαίτερα. Αντίθετα, η αύξηση της συχνότητας εμφάνισης ή της έντασης τέτοιων φαινομένων είναι ανησυχητική, γιατί αφενός επηρεάζει την δυνατότητα του θαλάσσιου οικοσυστήματος να “αναπνέει”, αφετέρου γιατί είναι δείκτης σημαντικής ανθρωπογενούς παρέμβασης.

Ο Δρόσος Κουτσούμπας

Προς επίρρωση των όσων προανέφερε ο κ. Ζερβάκης από την πλευρά του και ο κ. Δρόσος Κουτσούμπας σημείωσε ότι οι  αυξημένες συγκεντρώσεις οργανικής ύλης από τις φυτοπλαγκτονικές ανθίσεις δημιουργεί σοβαρά προβλήματα στην αλιευτική δραστηριότητα και στους αλιείς καθώς αυτή η “βλέννα του πλαγκτού” γεμίζει τα δίχτυα τους και δεν μπορούν να συλλέξουν τους θαλάσσιους οργανισμούς που αποτελούν τον στόχο της αλιευτικής τους δραστηριότητας. Επιπρόσθετα, και εξαιτίας του γεγονότος ότι ορισμένα από τα είδη των φυτοπλαγκτονικών οργανισμών που είναι υπεύθυνα για τις φυτοπλαγκτονικές ανθίσεις είναι τοξικά, οι τοξικές ουσίες που αυτά περιέχουν, μέσω της τροφικής αλυσίδας,μεταφέρονται και συγκεντρώνονται σε θαλάσσιους οργανισμούς που αποτελούν θαλάσσιους βιολογικούς πόρους (π.χ. Δίθυρα Μαλάκια – Όστρακοειδή, Ψάρια) δημιουργώντας προβλήματα στη Δημόσια Υγεία εφόσον καταναλωθούν από τον άνθρωπο. Σε ορισμένες περιοχές συμπεριλαμβανομένων και αυτών στο Β Αιγαίο (π.χ. Θερμαϊκός κόλπος, κόλπος Καλλονής) όπου υπάρχει υψηλή παραγωγική δραστηριότητα θαλάσσιων βιολογικών πόρων και στις οποίες έχουν κατά καιρούς στο παρελθόν εμφανιστεί τέτοια φαινόμενα οι αρμόδιες Υπηρεσίες Κτηνιατρικής εκδίδουν οδηγίες αναστολής διάθεσης αλιευτικών προϊόντων μέχρι να παρέλθει (συνήθως μετά από διάστημα μερικών ημερών) το φαινόμενο των τοξικών φυτοπλαγκτονικών ανθίσεων.

Δεδομένου δε ότι ο κ. Βασίλης Ζερβάκης ειδικεύεται στη χρήση ραντάρ HF και οργάνων / μεθοδολογιών Lagrangian για τη μελέτη της παράκτιας κυκλοφορίας και  τις ανταλλαγές μεταξύ της Μεσογείου και της Μαύρης Θάλασσας και τον ρόλο των διαδικασιών μικρής κλίμακας στον ωκεανό μας τόνισε ότι η Ελλάδα παρακολουθεί τακτικά την ποιότητα των υδάτων της σε ανοιχτή θάλασσα και παράκτιες περιοχές, έχοντας την υποχρέωση αυτή βάσει Ευρωπαϊκών Οδηγιών για τη Θαλάσσια Στρατηγική (Οδηγία 2008/56/ΕΚ), για την ποιότητα των Υδάτων(Οδηγίες 2000/60/ΕΚ και 2008/32/ΕΚ) και του Προγράμματος των Γαλάζιων Σημαιών. Επιπλέον, στα πλαίσια της Εθνικής Ερευνητικής Υποδομής “Ελληνικό Ολοκληρωμένο Σύστημα Παρακολούθησης, Πρόγνωσης και Τεχνολογίας των Θαλασσών και των Επιφανειακών Υδάτων (HIMIOFoTS)” (συντονιζόμενης από το ΕΛΚΕΘΕ, στην οποία συμμετέχει το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, η οποία χρηματοδοτείται μέσω του Επιχειρησιακού Προγράμματος Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία του ΕΣΠΑ 2014-2020), έχει αναπτυχθεί ένα σύστημα παρακολούθησης αλλά και πρόβλεψης της θαλάσσιας κυκλοφορίας στις ελληνικές θάλασσες, που μας δίνει τη δυνατότητα να παρακολουθούμε και να προβλέπουμε τη διασπορά των υδάτων της θάλασσας του Μαρμαρά στο Αιγαίο, και έτσι να έχουμε εκτίμηση για ποιες περιοχές απειλούνται περισσότερο. Ειδικά ολόκληρη η περιοχή ανατολικά της Λήμνου παρακολουθείται από σύγχρονο σύστημα τηλεμετρικής καταγραφής της κυκλοφορίας σε μόνιμη και συνεχή βάση.

Στο ερώτημα  πώς θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί ριζικά το φαινόμενο  προκειμένου να μην επαναληφθεί ο κ. Ζερβάκης ανέφερε ότι η παρέμβασή μας μπορεί να γίνει μόνο σε μικρή κλίμακα (λιμανιού), όπου η επιπλέουσα άμορφη μάζα μπορεί να συλλεχθεί ανακουφίζοντας το τοπικό οικοσύστημα και αποκαθιστώντας την αισθητική αξία της περιοχής. Αλλά σε μεγάλη κλίμακα, η μόνη παρέμβαση είναι μακροπρόθεσμη, μέσω πολιτικών μείωσης των απορροών των ανθρώπινων δραστηριοτήτων στο παράκτιο περιβάλλον αλλά και υιοθέτησης πολιτικών αντιστροφής της ανθρωπογενούς θέρμανσης του πλανήτη.

Την ίδια ώρα η Τουρκία ξεκίνησε την Τρίτη την «μεγαλύτερη και πιο ολοκληρωμένη κινητοποίηση καθαρισμού της θάλασσας» ανακοίνωσε ο Τούρκος υπουργός Περιβάλλοντος.

Πηγη: ert.gr

google-news-logo

Ακολουθήστε το larisanew.gr στο Google News για να μαθαίνετε πρώτοι όλες τις τελευταίες ειδήσεις.

Τελευταία Νέα

Σχετικά Άρθρα