Τοποθετημένη στον Νομό Λάρισας, στο γεωγραφικό διαμέρισμα της Θεσσαλίας, βρίσκεται η Ελασσόνα. Αποτελεί την έδρα του δήμου Ελασσόνας και είναι χτισμένη αμφιθεατρικά στους πρόποδες λόφων. Εκτός από τα γραφικά κτήρια και τη μακρά ιστορία και παράδοση, η Ελασσόνα φημίζεται και για την φυσική ομορφιά της, η οποία προκύπτει από την ύπαρξη του ποταμού Ελασσονίτη, ο οποίος διατρέχει την πόλη. Η ιδιαίτερα κομβική θέση της Ελασσόνας, καθώς η τοποθεσία της αποτελεί σταυροδρόμι μεταξύ Λάρισας, Κοζάνης και Γρεβενών, κάνει την πρόσβαση στην περιοχή ευκολότερη για τους κατοίκους των γύρω νομών. Σύμφωνα με την απογραφή του 2001, ο πληθυσμός της πλησιάζει τους 7.500 μόνιμους κατοίκους.
Η ιστορία της Ελασσόνας χάνεται στα βάθη του χρόνου. Οι πρώτες αναφορές σε αυτήν γίνονται ίσως κατά την ομηρική εποχή, οπότε ο Όμηρος την ονοματίζει ως Λευκή Πόλη ή Λευκή Ολοσσών. Κατά πάσα πιθανότητα, η ονοματολογία αυτή προέκυψε εξαιτίας του μεγάλου αριθμού λατομείων γύψου, που διατηρούνταν στην περιοχή ή των ασβεστόλιθων που βρίσκονταν σε μεγάλες ποσότητες στο λόφο όπου ήταν χτισμένη η Ελασσόνα. Αξιοσημείωτη είναι επίσης η αναφορά στην Β ραψωδία της Ιλιάδας, στον Πολυποίτη, ηγεμόνα της περιοχής, ο οποίος έλαβε μέρος και στον Τρωικό πόλεμο.
Σύμφωνα με σημαντικότατες ανασκαφές που πραγματοποιήθηκαν στην Ελασσόνα, η αρχή της ύπαρξης της τοποθετείται περίπου στη διάρκεια της Νεολιθική εποχής και η πρώτη φυλή που την κατοίκησε ήταν αυτή των Λαπιθών. Στη συνέχεια, οι Περραιβοί απέκτησαν τον έλεγχο της περιοχής και την ενσωμάτωσαν στην Περραιβία, τη θεσσαλική αρχαία επαρχία, που γνώριζε ιδιαίτερη ακμή την περίοδο εκείνη. Στην ακμή αυτή συνέβαλε τόσο η θέση της μεταξύ Πηνειού και Αλιάκμονος, όσο και η πολιτιστική και κοινωνική της κατάσταση, που σταδιακά οδήγησε σε μια γενικότερη άνθηση της περιοχής.
Κατά τα χρόνια της βυζαντινής αυτοκρατορίας, η περιοχή μετονομάστηκε σε Ελασσόνα από τον Ευστάθιο Θεσσαλονίκης. Η νέα πόλη χτίστηκε πάνω στα ερείπια της παλιάς, γεγονός συνηθισμένο την περίοδο εκείνη. Η ύπαρξη των αμυντικών τειχών, η δημιουργία των οποίων αποδίδεται στον αυτοκράτορα Ιουστινιανό, υποδηλώνει και την τεράστια σημασία της Ελασσόνας, καθώς η κατοχή της συνοδευόταν και με τον έλεγχο τον βορειοδυτικών συνόρων του ελληνικού Βασιλείου. Η κατασκευή του φρουρίου της περιοχή χρονολογείται περίπου κατά τον 6ο αιώνα μ.Χ..
Κατά τα ταραγμένα χρόνια της τουρκοκρατίας, η Ελασσόνα αντιμετώπισε της κτηνωδίες της οθωμανικής πλευράς. Το γεγονός αυτό επηρέασε η σημαντική της θέση, καθώς αποτελούσε σταυροδρόμι της Νότιας Ελλάδας, με τη Θεσσαλία και τη Μακεδονία. Μετά την κατάκτηση της Ελασσόνας από τους Οθωμανούς το 1420, η σύσταση των κατοίκων της περιοχή άρχισε να αλλάζει ριζικά, καθώς ο Τούρκος στρατηγός Τουραχάν, εγκατέστησε στην περιοχή μεγάλο αριθμό τούρκικου πληθυσμού και απομάκρυνε τον αντίστοιχο ελληνικό. Αποτέλεσμα της πράξης αυτής ήταν να μετατραπεί η Ελασσόνα σε έναν αμιγώς τουρκικό τόπο, με παντελή έλλειψη ελληνικού στοιχείου.
Ελασσόνα
Η επανάσταση λοιπόν αποτελεί μοναδική λύση και είναι προ των πυλών. Παρ’ όλη την τεράστια παρουσία αρματολών σε περιοχές της Λάρισας και του Ολύμπου, τα αποτελέσματα δεν είναι τα αναμενόμενα καθώς τεράστιος αριθμός τουρκικών δυνάμεων, έχουν συσπειρωθεί στα μεγάλα κέντρα όπως αυτό της Θεσσαλονίκης και της Λάρισας, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να ευοδώσει η όποια επαναστατική προσπάθεια. Μετά από τρεις αποτυχημένες προσπάθειες για ανατροπή της τουρκικής κατοχής (το 1822, το 1833 και το 1854), ορισμένα θετική αποτελέσματα προκύπτουν μετά και την τέταρτη συντονισμένη επανάσταση, του 1878, χωρίς όμως να αποκτηθεί η πολυπόθητη και ολοκληρωτική ελευθερία. Μετά το συνέδριο του Βερολίνου, αποφασίστηκε ο έλεγχος της Θεσσαλίας, εκτός από την Ελασσόνα και τον Όλυμπο, να επιστρέψει στην ελληνική πλευρά. Τελικά, η απελευθέρωση της Ελασσόνας πραγματοποιήθηκε μετά την έναρξη των Βαλκανικών πολέμων, στις 6 Οκτωβρίου 1912.
Κατά την ανταλλαγή πληθυσμών του 1923, κατέφθασαν στην Ελασσόνα, Έλληνες πρόσφυγες από περιοχές του Πόντου, του Καυκάσου και της Σμύρνης. Σημείο-ορόσημο για την περιοχή, αποτέλεσε η κατεδάφιση του μεγαλύτερου τζαμιού που είχε δημιουργηθεί εκεί και η οικοδόμηση του μητροπολιτικού ναού του Αγίου Δημητρίου, γεγονός που συμβολίζει την απελευθέρωση της Ελασσόνας από τους Τούρκους και την τελική επικράτηση του ελληνικού στοιχείου.
Στα χρόνια της Κατοχής, η παρουσία του ιταλικού στρατού στην Ελασσόνα ήταν παραπάνω από αισθητή. Για τον λόγο αυτό η αντιστασιακές δυνάμεις της ΕΑΜ δεν κατόρθωσαν να επιβληθούν. Αποτέλεσμα αυτών των πράξεων ήταν λεηλασίες, πυρπολήσεις και αναίτιες εκτελέσεις. Η περιοχή της Ελασσόνας απελευθερώθηκε το 1944.
Πλέον η Ελασσόνα, αν και έχει επουλώσει τις πληγές των ασταμάτητων πολέμων, διατηρεί ζωντανή την ιστορική της μνήμη. Σε αυτό συμβάλλει και το μουσείο Εθνικής Αντίστασης που λειτουργεί στην περιοχή. Επιπλέον, αξιοθέατα της περιοχής όπως το τοξωτό γεφύρι στους πρόποδες του λόφου της Ολυμπιώτισσας, το μοναστήρι της ομώνυμης Παναγίας, που είναι χτισμένο στη θέση της Ακρόπολης της αρχαίας πόλης, καθώς και το μουσείο Φυσικής Ιστορίας, αποτελούν σημεία που ο κάθε επισκέπτης οφείλει να επισκεφθεί. Εκεί όπου η παράδοση, η ιστορία και η φυσική ομορφιά ενώνονται, γεννιούνται τόποι, όπως αυτό της Ελασσόνας.
Πηγή: maxmag.gr
