Την πρώτη μελέτη, την πρώτη προσέγγιση της διαχρονικής πορείας του εμβληματικού για τη Λάρισα ναού του Αγίου Αχιλλίου, παρουσίασε χθες ο ιατρός και ιστοριοδίφης, Νικόλαος Παπαθεοδώρου, μιλώντας σε εκδήλωση που συνδιοργάνωσαν η Μητρόπολη Λάρισας και η ΚίνησηΠολιτών «Λάρισα η πόλη μου».
Μια σημαντική μελέτη, με δεδομένα τα «κενά στην εκκλησιαστική και τοπική ιστορία», όπως σημείωσε ο Μητροπολίτης σεβ. Ιερώνυμος, εξαίροντας το έργο του βιογράφου της Λάρισας κ. Παπαθεοδώρου. Εκδήλωση που συνοδεύτηκε από την παράδοση στη Μητρόπολη, μέσω της Φωτοθήκης του Ομίλου Φίλων της Θεσσαλικής Ιστορίας, ενός μεταλλικού σταυρού που διέσωσε ο συμπολίτης Βαγγ. Βοζαλής από την κατεδάφιση της μεταβατικής εκκλησίας του Αγίου Αχιλλίου, της γνωστής παράγκας.
Εκδήλωση που ολοκληρώθηκε με επιμνημόσυνη δέηση για όλους τους ιερείς που διακόνησαν ανά τους αιώνας στον μητροπολιτικό ναό για να ακολουθήσουν τα αποκαλυπτήρια της ειδικής αφιερωματικής πλάκας επάνω στον κίονα, όπου στηριζόταν η παλαιά Αγία Τράπεζα του Αγίου Αχιλλίου.
Κίονας που βρίσκεται στο πάρκο δίπλα από τον ναό και σημάνθηκε με πρωτοβουλία της Κίνησης «Λάρισα η πόλη μου», όπως τόνισε ο εκπρόσωπός της, εκπαιδευτικός Γ. Τράντας, σημειώνοντας νωρίτερα τις πρωτοβουλίες, για τη «σήμανση ιστορικών σημείων της πόλης».
Την εκδήλωση που έγινε χθες το απόγευμα στον μητροπολιτικό ναό, παρουσία ιερέων και πιστών, με θέμα «Ιερός Ναός Αγίου Αχιλλίου: Η ιστορική διαδρομή 15 αιώνων», προλόγισε ο πρωτοσύγκελλος π. Ιγνάτιος Μουρτζανός, ενώ εξαιρετικά απέδωσε αναστάσιμους ύμνους το «Βυζαντινό και Δημοτικό Εργαστήρι» υπό τη διεύθυνση του πρωτοψάλτη, Θεοδ. Διαμάντη.
Ο κ. Παπαθεοδώρου, παρουσιάζοντας τη μελέτη του, σημείωσε, μεταξύ άλλων ότι, «μέσα στο χρονικό διάστημα των δεκαπέντε αιώνων ιστορικής διαδρομής έχουν εντοπισθεί διαδοχικά έξι διαφορετικοί ναοί του Αγίου Αχιλλίου πάνω στην Ακρόπολη της Λάρισας, χωρίς να αποκλείεται και το γεγονός να ήταν και περισσότεροι.
Πρώτος είναι ο ναός της βυζαντινής περιόδου, από τον 6ο μέχρι τις αρχές του 16ου αι., στα ερείπια του οποίου έγινε πρόσφατα ο προεόρτιος Εσπερινός της εορτής του. Γνώρισε διάφορες κατασκευαστικές φάσεις, λεηλασίες, καταστροφές και κατέστη μέχρι και «ληστών ορμητήριον», όπως αναφέρεται στα 1362 περίπου, στο εγκώμιο προς τον Μητροπολίτη Λαρίσης Άγ. Κυπριανό, από τον διάδοχό του στον θρόνο Άγιο Αντώνιο.
Ακολουθεί ο πρώτος ναός της περιόδου της Τουρκοκρατίας, από τις αρχές του 16ου αιώνα μέχρι το 1769. Με απαίτηση των Οθωμανών ο ναός μετατοπίστηκε στη δυτική πλευρά του λόφου της Ακρόπολης, στο σημείο όπου βρισκόταν ο προπολεμικός ναός και όπως μαρτυρούν όλες οι υπάρχουσες πληροφορίες, ήταν μικρός και ταπεινός. Το 1769, κατά τη διάρκεια των Ορλωφικών, μαινόμενος τουρκικός όχλος τον πυρπόλησε.
Το 1794, 25 χρόνια μετά την πυρπόλησή του και ενώ η πόλη είχε μείνει χωρίς ναό, ο Μητροπολίτης Διονύσιος ο Καλλιάρχης έκτισε νέο μέσα σε 32 ημέρες, όπως όριζε η άδεια της Υψηλής Πύλης. Ήταν ρυθμού βασιλικής, γι’ αυτό και έμεινε στην ιστορία σαν Βασιλική του Καλλιάρχη. Περί το 1900 άρχισε διαδοχικά να κατεδαφίζεται και στη θέση του να ανοικοδομείται νέος λαμπρός ναός.Τον Σεπτέμβριο του 1907 έγιναν τα εγκαίνια του νέου αυτού ναού, αναγεννησιακού ρυθμού (σταυροειδής με τρούλο) και έμεινε γνωστός ως ο προπολεμικός ναός, αφού το 1941 ο καταστροφικός σεισμός και οι εχθρικοί βομβαρδισμοί τον τραυμάτισαν ανεπανόρθωτα.
Το 1941 οι ευλαβείς ενορίτες του Αγίου Αχιλλίου κατασκεύασαν πρόχειρα έναν μεταβατικό ναό. Αρχικά ήταν μια ξύλινη παράγκα, η οποία μετά την Κατοχή άρχισε να παίρνει μορφή ναού με διάφορές συμπληρώσεις και επισκευές, μέχρι το 1965» χρονολογία που έγιναν τα εγκαίνια του σημερινού μητροπολιτικού ναού.
Την προσφορά του κ. Παπαθεοδώρου στην ιστορία της πόλης σημείωσε ο σεβ. Ιερώνυμος, κάνοντας επίσης ιστορική αναδρομή στους «90 γνωστούς επισκόπους της Λάρισας, εκ των οποίων οι 10 αναγνωρίστηκαν ως άγιοι της εκκλησίας, ενώ υποψήφιοι προς αναγνώριση είναι άλλοι πέντε. Παρατηρώντας τέλος, την πολυκοσμία των πιστών, υπογράμμισε πως «η Λάρισα υστερεί, χρειαζόμαστε πέντε ναούς». Επίσης, βράβευσε με τον Σταυρό της Μητρόπολης Λάρισας τον κ. Παπαθεοδώρου, ο οποίος δήλωσε «βαθιά συγκινημένος» για την τιμή.
Στην εκδήλωση παρευρέθηκαν επίσης ο αντιπεριφερειάρχης Βασ. Πινακάς, ο δημοτικός σύμβουλος Χρ. Τσιλίμγκας και η προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Λάρισας Σταυρούλα Σδρόλια.
Β. ΚΑΚΑΡΑΣ
Πηγή: eleftheria.gr
