Της Ειρήνης Παπουτσή
Με τη Λάρισα να κινείται σε ρυθμούς… Κωνσταντίνου και Ελένης και τον υδράργυρο να ξεπερνά τους 25 βαθμούς Κελσίου μια πληροφορία που έφτασε στ’ αυτιά μου πιότερο με ξάφνιασε παρά κινητοποίησε τα δημοσιογραφικά αντανακλαστικά μου.
Αλήθεια τι κάνει μια ομάδα πολιτών να επιλέξουν μια τέτοια μέρα για ξενάγηση σε ένα Κοιμητήριο και τελικά τι μπορεί να προκύψει όταν οδηγός σου είναι ο συγγραφέας του λευκώματος «Η Πολιτεία της Σιωπής», Βαγγέλης Κολώνας και συνοδοιπόροι σου μέλη της Κίνησης “Λάρισα, η πόλη μου”, σε ένα ραντεβού στο Παλιό Δημοτικό Κοιμητήριο της Λάρισας;
Η περιέργειά μου δεν άργησε να ικανοποιηθεί όταν φτάνοντας στο παλιό κοιμητήριο αντάμωσα τα μέλη της Κίνησης, με τον οδηγό μας να κάθεται αναπαυτικά σε ένα παγκάκι δίνοντας μας το περίγραμμα μιας ξενάγησης, που ξεκίνησε με αναφορές στον Μπρεχτ, τον Πλούτωνα και την Περσεφόνη για να καταλήξει μέσα από χορταριασμένους, σχεδόν ανύπαρκτους διαδρόμους, σε μια βόλτα στο νεκροταφείο αλλά και σε έναν χώρο πολιτισμού.
«Οι ξένοι χρησιμοποιούν μόνο τη λέξη νεκροταφείο, στον τόπο μας ανταμώνουμε τη λέξη κοιμητήριο, ο χώρος του αιώνιου ύπνου, ενώ για να παρηγορούνται οι άνθρωποι δημιούργησαν τη θεότητα Κλαυσίγελος και οι Βυζαντινοί καθιέρωσαν τον όρο χαρμολύπη», περιγράφει ο κ. Κολώνας, που καθώς κινείται ανάμεσα στα μνήματα ξεδιπλώνει άγνωστες πτυχές της Λάρισας μιας άλλης εποχής, με αναφορές σε επώνυμες οικογένειες που άφησαν το στίγμα τους στην πόλη.
«Δυστυχώς το κοιμητήριο έχει λεηλατηθεί από ασυνείδητους», θα πει, κάνοντας μια πρώτη στάση μπρος στον τάφο του αείμνηστου δημάρχου Δημήτρη Καραθάνου, με το έργο του Αγρινιώτη γλύπτη Χρήστου Καπράλου να τραβά τα βλέμματα, δίνοντας το έναυσμα για κουβέντα.
«Πρόκειται για έναν από τους σημαντικότερους γλύπτες του 20ού αιώνα, ιδίως σε ό,τι αφορά τον μοντερνισμό στην Ελλάδα. Η ιδιαιτερότητα του συγκεκριμένου έργου έγκειται στο γεγονός πως ο δημιουργός του δούλευε σχεδόν αποκλειστικά τον χαλκό, ενώ βρίσκουμε μόλις δύο μαρμάρινα έργα του, τούτο εδώ και ένα ακόμη στο 1ο Νεκροταφείο», δεν κρύβει τον ενθουσιασμό του ο κ. Κολώνας, πριν προχωρήσει στον επόμενο τάφο, όπου μπορεί να συναντήσει κανείς ένα έργο του γλύπτη, ζωγράφου και καθηγητή Καλών Τεχνών, Μίμη Γεντέκου.
Η ξενάγηση συνεχίζεται με τον Βαγγέλη Κολώνα να ξετυλίγει το κουβάρι μιας παλιάς Λάρισας μα και ανθρώπινων ιστοριών, ενώ ανταμώνουμε έργα του Φιλόλαου, του Μπονάνου, του Απάρτη και του Σαμαρά, μα και πανέμορφα καλλιτεχνήματα άγνωστων μαρμαροποιών, με πιο χαρακτηριστικό το έργο αγνώστου στον τάφο τριών αξιωματικών, που έχασαν τη ζωή τους σε αεροπορικό δυστύχημα στα Τέμπη, το 1932.
Η στάση σε τάφο όπου εκτιμάται πως υπάρχει έργο του Χαλεπά προκαλεί νέο διάλογο ανάμεσα στα μέλη της Κίνησης, που δείχνουν αναποφάσιστα, επιλέγοντας τελικά να αξιολογήσουν την πληροφορία σχετίζοντας πρόσωπα, γεγονότα και χρονολογίες, ενώ ένα ακόμη περίτεχνο εύρημα, ενός ζευγαριού με το βλέμμα στραμμένο αλλού, αλλάζει τη διάθεση, καθώς ο οδηγός μας εξηγεί πως οι δυο τους βρισκόταν σε διάσταση, κάτι που αποτυπώθηκε από τον καλλιτέχνη!
Μια προτομή, έργο του Μπονάνου, σκοτεινιάζει το βλέμμα του, καθώς όπως μοιράζεται μαζί μας η προτομή έφυγε από τη βάση της στον σεισμό του περασμένου Μαρτίου, δίχως ευτυχώς να καταστραφεί, με τον Βαγγέλη Κολώνα να μην κρύβει τον προβληματισμό του για το πόσο εκτεθειμένα είναι τα έργα, αλλά και για την εικόνα εγκατάλειψης που αντικρύζουμε.
«Όπου υπάρχει πόνος, ο τόπος είναι ιερός» στριφογυρίζει στη σκέψη το σημείωμα-κάλεσμα στην ξενάγηση από τα μέλη της Κίνησης και η αναφορά τους στον Όσκαρ Ουάιλντ, «κάτι πρέπει να γίνει, δεν μπορεί τόση εγκατάλειψη…», σβήνει η φωνή του Βαγγέλη Κολώνα στ’ αυτιά μου καθώς απομακρύνομαι, μα όχι και η ελπίδα μου μετά από μια τέτοια ξενάγηση…
